Het onderbelichte verhaal
van de radioamateurs
HILVERSUM - Terwijl Theater Gooiland vol zat en veel publiek twee minuten stilte hield bij het herdenkingsmonument bij het Rosarium vond er maandagavond nog een herdenking plaats in Hilversum. Op het terrein van KPN Broadcast Services stonden zo'n veertig mensen stil bij de gevallen radioamateurs in de Tweede Wereldoorlog.
"Het is een onderbelicht verhaal", zo stelde Remy Denker, voorzitter van de Vereniging voor Experimenteel Radio Onderzoek in Nederland (VERON). Van de 455 geregistreerde radioamateurs inde Tweede Wereldoorlog waren 55 actief in het verzet. Negentien daarvan verloren hun leven tijdens het uitoefenen van hun verzetswerk. Al zegt Denker dat dit een aanname is, aangezien er niks gedocumenteerd is. Deze mensen waren betrokken bij het opzetten van een landelijk radionetwerk vanwege hun kennis van radiotechniek en morsecode. Hun verhaal en verzet is nauwelijks bekend. Het is de taak van Denker om daar verandering in te brengen. Daar ging hij in zijn toespraak verder op in. De voorzitter vertelde dat de radioamateurs zich destijds terdege bewust waren van het gevaar van hun werk. Zij riskeerden hun leven. Wat zij deden was immers illegaal.
"Zij reisden met zenders verpakt in koffers of met losse radio-onderdelen. Dat was zeer riskant.
Om hun zenders te testen moesten zij radiosignalen in de lucht zetten. De Duitsers konden die signalen peilen, waarna aanhoudingen volgden met alle gevolgen van dien. Immers zij deden iets wat de Duitsers niet toestonden. Het was dus illegaal. Helaas hebben zij zelf niet meer mogen meemaken dat hun werk heeft bijgedragen aan het herkrijgen van de vrijheid waarin wij nu leven", meldde Denker maandag. Een van de gesneuvelde radiomakers was Cor Gehrels uit Eindhoven. Denker haalde hem aan in zijn speech. Gehrels was in de gelegenheid om bij Philips, bijna onder de ogen van de bezetter, de zender van Herrijzend Nederland te bouwen en te testen.
Na zijn toespraak was het tijd voor de taptoe en de twee minuten stilte. Voor het defilé langs het monument door de aanwezigen legden de Veron-preses en Floris Wijnnobel van de Vereniging van Radio Zend Amateurs (VRZA) eerst nog een krans bij het gedenkteken. Fractievoorzitters Hans Haselager (PvdA) en Bianca Verweij (SP) vertegenwoordigden maandag de gemeente. Het tweetal legde een bloemstuk bij het herdenkingsmonument voor de radiomakers op het terrein van de KPN op de Witte Kruislaan. Het had een haartje gescheeld of het politieke duo had daar onbedoeld met lege handen gestaan. Vlak voordat zij met de fiets van het raadhuis naar de KPN wilden fietsen, bleek het bloemstuk ineens weg te zijn. Het geel-blauwe stuk met lint was meegenomen naar het Rosarium. Een bestuurslid van de SP stapte na 19.30 uur op de scooter om het bloemwerk op te halen op de Boomberglaan, waar al veel mensen klaarstonden voor de plechtigheid. Net op tijd was hij terug.
Elke vijf jaar verzorgt de VERON een herdenking bij het monument. In de andere jaren verzorgt de lokale afdeling een kleinere bijeenkomst. Dit was de eerste keer dat de grote herdenking in Hilversum plaatsvond. In 2013 is het gedenkteken namelijk met de KPN mee verhuisd uit IJsselstein. Het grote voordeel van de nieuwe locatie is dat het monument nu op een afgesloten terrein staat. Eerder stond het beeldwerk in de openbare ruimte en was de vereniging bang dat het monument aangetast zou worden, aangezien er brons in zit.